«12»
رؤياي سفيد!
مهدي تهراني:تنها يك فيلمساز روسي است كه مي‌تواند براي بار دوم به جايزه اسكار برسد. نيكيتا ميخالكوف، نويسنده، كارگردان، بازيگر و تهيه‌كننده سينماي روسي حالا در آستانه 63 سالگي مي‌رود تا فيلمسازي جهاني شود.
فيلم تحسين‌برانگيز و ستايش‌شده «12» به اسكار بهترين فيلم خارجي‌زبان برسد يا نه، او ديگر شناسنامه كاري و كارنامه حرفه‌اي بسيار پرباري دارد.
عمده علاقه‌مندان به سينماي او منتظرند تا كار جديد او «آفتاب سوخته 2» هرچه زودتر آماده شود؛ همان فيلمي كه قسمت اولش براي ميخالكوف اسكار آورد. وقتي تماشاگر براي كارگرداني به انتظار مي‌نشيند، به اين معني است كه فيلمساز وجهه اجتماعي جهانشمولي پيدا كرده است.
اما «12» فيلم پرسروصداي ميخالكوف بعد از درخشش در چند جشنواره ازجمله جشنواره فيلم ونيز و برلين و قرار گرفتن در بين 5 فيلم كانديداي اسكار بهترين آثار غيرانگليسي زبان، حالا در جشنواره فيلم فجر حضور دارد.
در چچن جنگ‌زده كه هنوز ارتش سرخ روسيه فرماندهي جنگ‌هاي نامنظم با شورشيان آن ناحيه را به‌عهده دارد و مقامات كرملين به‌عنوان پدر معنوي سياستمداران سازشكار چچني، اوضاع را كنترل مي‌كنند، يك اتفاق جالب توجه در حال شكل‌گيري است.
يك نوجوان چچني كه مدتي است دستگير شده با اين اتهام روبه‌روست كه پدرش را به قتل رسانده و قرار است هيأت منصفه‌اي مركب از 12 تن، پس از شنيدن آنچه كه روي داده به شور بنشينند و آينده پسرك چچني را رقم بزنند.آنچه كه ميخالكوف با ظرافت و زيركي و در عين حال بسيار غيروفادارانه و به‌صورت آزاد از فيلم سيدني لومت شهير يعني «12 مرد خشمگين» برداشت كرده، نه‌تنها قابل شماتت نيست كه درخور ستايش هم هست.
ميخالكوف درميان چندين شاخصه زيرساختي موجود در فيلمش، عمدتا ظلم، تبعيض و بي‌توجهي و ولنگاري اشخاص را در طي روايت داستان جلوه‌گر ساخته است. از اين روست كه او با ظرافت، چنان ظرفيت دراماتيكي به فيلم مي‌دهد كه عليرغم زمان 5/2 ساعته باز هم تماشاگر احساس خستگي نمي‌كند.
داستاني كه او تعريف مي‌كند به‌ويژه وقتي «سرگئي ماكووتسكي» با اقدامش (يعني اعلام برائت پسرك چچني) تشكيل دادگاه تجديدنظر را الزامي مي‌سازد، زماني در اختيار ميخالكوف قرار مي‌دهد كه با تيزهوشي و استادي به روايت حال حاضر و حتي قبل اوضاع چچن و روسيه بپردازد.
آن 12تن اعضاي هيأت منصفه هريك متعلق به يك گوشه‌اند و هركدام هويت و حتي مليت (اهل يكي از ايالات استقلال‌يافته پس از فروپاشي شوروي سابق) جدا از هم دارند با طرز نگرش خاص و عمدتا عوامانه.
چنانچه حتي در بين اين هيأت منصفه با يك راننده تاكسي كله‌خراب روبه‌رو هستيم كه عليرغم بي‌سواد بودنش، بر‌رفتار ناسيوناليستي و نژادپرستي اصرار دارد. در كنار او يك موسيقيدان است كه البته شديدا اهل دك و پز و رياكاري است، حتي حضور يك گوركن سابق و مدير فعلي گورستان نيز قابل اشاره است.
به اين‌ها يك پزشك، يك تهيه‌كننده فيلم و حتي يك يهودي را اضافه كنيد. ميخالكوف با تيزهوشي چنين اعضايي را با سابقه و حرفه و هويت و مليت خاص كنار هم در قالب هيأت منصفه نشانده تا با روايت تصاويري شگرف حقيقت و انسانيت را نمايش دهد، بدون اين‌كه حتي متهم به شعارزدگي و ادا و اطوارهاي فرماليستي گردد.
او نه به ورطه پوپوليست‌ها مي‌افتد و نه به دامان ايده‌آليست‌ها. او يك واقع‌گرايي محض از دنيايي حقيقي كه سرشار از مشكلات و مصائب خاص خود است را به جلوه‌گري مي‌رساند.
ميخالكوف در اين روند سعي كرده به هركس از آن 12 تن ميدان بدهد. از همين‌رو است كه او يك سالن ورزشي بزرگ را براي روايت اصلي‌ترين قسمت داستانش يعني تشكيل هيأت منصضفه در نظر گرفته.
وقتي ميخالكوف داستان‌هاي افراد را بازگو مي‌كند، روايت او به‌نوعي ديدگاه اين قشر از مردم نسبت به زندگي، دنيا، صداقت و راستي، همنوع، خشم و ظلم و... را مي‌نماياند و مجموع اين داستان‌ها كه همگي در قصه 2 خطي پسرك چچني قابل حل شدن هستند قوام مي‌يابند.
اما وضعيت ميخالكوف درخود روسيه كامل فرق دارد؛ او سال‌ها منفور دولت و هيأت حاكمه بود، حداقل اين روند تا سال 1994 رخ مي‌داد. پس از فيلم «آفتاب‌سوخته» و قبل‌ترش در سال 1993 پس از اين‌كه ميخالكوف با كمك فرانسوي‌ها مستند جاودانه‌اش «آنا» را ساخت و وجهه جهاني يافت، كمي اين رفتار تعديل شد و حتي در سال 2000 او رئيس جشنواره دولتي مسكو شد.
شغلي كه 8 يا 9 سال او را از سينما دور كرد. جالب‌تر اين‌كه وقتي همين فيلم 12 در چچن به نمايش درآمد و مورد استقبال «رمضان قديراف» رئيس جمهور 31 ساله چچن واقع شد، تعدادي از مردم و روشنفكران او را متهم به ساختن كارهاي تبليغاتي و فيلم‌هاي سفارشي كردند، اما با اين همه نيكيتا ميخالكوف و فيلمش 12 از وقتي كه در 20 سپتامبر 2007 به اكران سراسري راه‌يافت، عمده نظرات و برآيند آنها تقدير و تشويق بوده است چراكه مضامين عشق، گذشت، انسانيت و صداقت در فيلم او براي هر قشر و فرهنگي قابل دريافت و فهم و درك است.
http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=45486
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر