سا لروز تولد دون کورلئونه جوان
نه مارلون براندوی آنها مرده و نه رابرت دنیروی ما می میرد !
حتی برای قدیمی ها نیز دنیرو بسی دارای احترام است. منظورم سینما رو های تیفوسی و دلداده های کهنسال سا لن های سینما در 4 یا 5 دهه پیش در همین تهران خودمان است ، کسا نیکه هنوز سراغ جان وین ، جیمز استیوارت ، آ لفرد هیچکاک و اورسون ولز نازنین را می گیرند و دنبال اکران جدید آنها هستند. اگرچه بهتر از همه می دانند که این حضرات از این دنیا مرخص شده اند و کسی هم البته جرات نمی کند به آنها چیزی بگوید و مثلا به رویشان بیاورد. اگر باور نمی کنید و اگر کمی تا قسمتی از جانتان هم سیر شده اید کافی است پا پیش بگذارید و به یکی از این حضرات کهنسال بگوئید : راستی خبر دارید جان وین 30 سال است که مرده ؟!آن وقت است که سرتان ، پیش همان ، پای پیش گذاشته تان بیفتد. در این حین اگر هنوز نیمه جانی برایتان مانده ونیازمند تیر خلاص هستید ، تردید را کناری نهاده و متواضعانه به همین حضرت کهنسال بگوئید : اگر پیغامی برای مارلون براندو دارید ، بفرمائید . چرا که ایشان هم ، پنج سال پیش ، اوایل تابستان مرخص شدند . خب ؛ در این لحظه است که تیر خلاص از سوی سینما دوست کهنسال ، ارزانی تان شده و شما مسافر بهشت می شوید ... به هر روی گذشته از شوخی شاید آنها فقط مرگ چاپلین فقید را پذیرفته باشند. چرا که او به هر حال قافله سالار بود . و صاحب اولین حلقه ی طلایی کذایی !
باری همین جماعت که فقط کلارک گیبل ، همفری بوگارت ، جیمز استیوارت ، کرک داگلاس ،لارنس اولیویه ، جان وین ، پل نیومن و مارلون براندو را به عنوان بازیگران اصیل سینما می شناسند و قبول دارند ، رابرت دنیرو ی نازنین مان را هم پذیرفته اند. اما دو نکته ی کلیدی ( یک شباهت شگفت انگیز ویک تفاوت غم انگیز) بین این حضرات کهنسال و نسل ما وجود دارد.
آنها کارشان ناچارا به تعصب رسید از آنجایی که هر چه صبر کردند تا مثلا آسمان سقفش سوراخ شود ویک هنرپیشه حسابی ، در کلاس بازیگران محبوبشان پایش به زمین برسد پیدا نشد که نشد . چرا که به زعم خودشان تمام افراد این لیست که متولدین دهه های اول و دوم قرن بیستم هستند تفاوت های آشکاری وفاصله های سرسام آوری به لحاظ نوع بازیگری با 2 نسل بعد از خود پیدا کردند . روندی که دست بر قضا حقیقت داشت. آنها حتی کلینت ایست وود ، شون کا نری ، جین هکمن ، داستین هافمن و جک نیکلسون را هم که همگی متولدین دهه ی سی هستند ، کمی تا قسمتی با اوقات تلخی پذیرفتند . چرا که اعتقاد داشتند حتی امثال این گلچین شده ها ی متولد دهه ی 30 نیز علیرغم برخی شایستگیها، سرجوخه ای بیش ، در مقا بل ژنرال ها یا همان بازیگران محبوبشان نیستند. (آل پاچینو ی نازنین مان را هم به این اسامی اضافه کنیم اگرچه او متولد 1940 است). اما همین ها، دنیرویی را پذیرفتند که متولد 1943 است. چرا که در او رگه هایی ازشخصیت انسانی به همراه نوع خاص بازیگری دیدند که به دل ها و قلب هایشان نشست.علاقه ای جادویی شبیه همان انس و الفتی که با غول ها یا همان ژنرالها وبازیگران قدیمی شان داشتند.
اینجا به اولین نکته ی کلیدی می رسیم. نسل ما به صورت قاچاقی و به لطف "ویدئوی بتا ماکس" و در کنج پستوی خانه، با ژنرال ها ی حضرات کهنسال آشنا شد . پیش از این فقط توانسته بودیم در باره آنها حریصانه وبا عطشی وولعی سیری ناپذیر بخوانیم .اصلا نسل ما ، اول سینما را خواند و بعد سینما را دید . هرچه مکتوب در باره این غول ها و در باره سینما دست یافتنی وگیر آوردنی و حتی دزدیدنی بود در تیررس ما بود . این آشنایی نمور ووارونه را ( با تمام لذت های ناب و مختص به خودش) مقایسه کنیم با، دیدن این غولهای هنرهفتم در زمان خودشان، آنهم روی پرده نقره ای و سحرآمیز سینما ودوباره و دوباره دیدن و همراه با دوبله های جادویی و سکر آور وجاودانه و ماندگار از نسل اول و دوم گویندگان و دوبلور های سینما ...
همین طرز آشنا یی باعث شد این جماعت کهنسال شیفته ی سینما فقط وفقط وفقط با زیگرانی را به رسمیت بشناسد که پیش از این آنها را روی پرده ی سینما دیده بود و لاغیر. اما دیگر پرده ی نقره ای فیلم فرنگی نمایش نمی داد و جماعت کهنسال ،اسباب جدید نمایش فیلم مثل همان " ویدئوی بتا ماکس " را از بیخ به رسمیت نمی شناختند . بر عکس نسل ما ، مانند جماعت از قحطی برگشته ، هرچه فیلم قدیمی بود حتی تا ده ها بار می دید و مشتاقانه دست بر آسمان منتظر فیلم به گمان خودمان و خیر سرمان جدید می ماند. مثلا فیلم های محصول1975 تا 1978 برای ما نوبرانه بود. چند سال بعد حدود سالهای 1365 تا 1368 اما فراگیر شدن "وی اچ اس" باعث شد که جمع کثیری از همان جماعت کهنسال شیفته ی سینما سکته ی ناقص بزنند وچرا؟ دلتنگی آنها به سبب دوری شان از سینما کم چیزی نبود.آنها با یک فاصله ی 15 ساله ، فیلم هایی را دیدند که نه کارگردانش را میشناختند ونه بازیگرانش را. و بد دیگر آنکه شوالیه ها و ژنرال های محبوبشان در دنیای بازیگری، دیگر پیر و فرتوت شده بودند و بد تر از همه این بود که قهرمانانشان دیگر نقش اول نبودند .آنها که با "مارلون براندو" و فیلم " وحشی " (محصول 1953) جوانی شان را آغاز کرده و تا میان سالی او و خودشان با " پدر خوانده " و " آخرین تانگو در پاریس " (محصول 1972) ادامه دادند، با یک فترت نوستالژیک ، او را دو دهه بعد در "مرد تازه" (محصول 1990) همراه با آغاز کهنسالی خود واو مشاهده کردند. اینگونه شد که جماعت کهنسال شیفته ی سینما قید همه ی جدید ها را زد . در حقیقت شروع آن تفاوت غم انگیزکه در بالا ذکر کردم در پایان به اینجا انجامید که آنها ماندند و یک فهرست کوچک اما بسیار وزین ونسل ما مانده، با یک فهرست بزرگ اما بسیار مغشوش .
اما همین قدیمی ها که " رابرت دنیرو " ی جوان را در زمان میانسالی " مارلون براندو " کشف کردند.پس از آن فترت نوستالژیک ،او را جایگزین تمام شوالیه ها و ژنرال های محبوبشان در دنیای بازیگری قرار دادند و خیالشان تخت شد. چرا که در فاصله ی همین ناخنک زدن ها ی گاه و بیگاه شان به فیلم های " وی اچ اس " ،تعدادی از آثار دهه ی 80 " دنیرو" مثل فیلم های " گاو خشمگین "، " سلطان کمدی " ، " روزی روزگاری در آمریکا" و نهایتا " رفقای خوب " را دیدند و سر ضرب در مقایسه با فیلم های " پدر خوانده 2 " و حتی " شکارچی گوزن " اشک شان درآمد که ای دل غافل سقف آسمان سوراخ شده بوده و " رابرت دنیرو " 15،20 سالی است که فرود آمده .
اما شباهت شگفت انگیز بین نسل ما و سینما رو های قدیمی تیفوسی یا همان دلداده های کهنسال سینما؛ به همان صبر کردن ها و ایجاد سوراخی درسقف آسمان و فرو افتادن یک بازیگر راستکی! تازه برمی گردد.همان احساسی که آنها برای کلارک گیبل، جیمز استیوارت ، همفری بوگارت، کرک داگلاس ،لارنس اولیویه ، جان وین ، پل نیومن و مارلون براندو و...داشتند ؛ الان ما برای همین رابرت دنیرو، آل پاچینو، جک نیکلسون ، داستین هافمن ، جین هکمن ، مورگان فریمن وبرای فیلمسازانی مثل مارتین اسکورسیسی داریم . در واقع اگر سقفی هم سوراخ شده باشد خودمان را مثل قدیمی هایمان به خواب می زنیم . اگر چه بدانیم که حق با ما نیست.
برای نسل ما که رابرت دنیرو در شمایل قدیسی بی بدیل در جهان هنر هفتم است ، (ایکاش روز تولد آل پاچینو ی نازنین مان هم بود) حتی فکر کردن به اینکه آیا او جانشینی در این عرصه دارد غم افزا است ، چه برسد به اینکه به دنبال سوراخی در سقف آسمان هم باشیم . برای نسل ما اگرچه تعدادی ازبازیگران توانمند متولد دهه 50 مانند " تام هنکس " بدلیل ویژگی های بارز هنری واخلاقی بسیار قابل احترامند اما هرگز – اگرچه به اشتباه - جای کسی را برایمان پر نمی کنند.از بازیگران متولد دهه ی 60 مانند " تام کروز " ، " براد پیت " ، " جانی دپ " سخن گفتن نیز، که هیچ . اگرچه " جانی دپ " جلوه گری هایی دارد اگراین " تیم برتون " موذی بگذارد.
دور نخواهد بود روزی که نسل جدید به سهم خودش و به روال همیشگی ، هم چنانکه بر همان نسل کهنسال و بر خود ما گذشت بیاید و حلقه ی طلایی اش را به بازیگر مورد توجه و علاقه اش بدهد।ضمن این که آنها از شانش ما نیز بهره مند خواهند شد। نسل ما این شانس را پیدا کرد تا کارگردان های جوان خوش فکر وصاحب اندیشه را زودتر و بهتر بشناسد । اگراین نسل اسکورسیسی و کاپولا را روی نوار وی اچ اس شناخت (و دست بر قضا نسبت به امکانات آن زمان زیاد هم دیر نشده بود ، همان آشنایی نمورو وارونه را که در فوق گفتم )، در ادامه توانست فیلمسازان جوانی مانند برادران کوئن ، کوئینتین تارانتینو، دیوید فینچر، کریستوفر نولان و تعدادی دیگر را تقریبا هم زمان با کشف ودرخشش شان ؛ بشناسد وپیگیر کارهایشان باشد । واین گونه فیلمسازان را با همان المنت ها و آیتم هایی که مختص به فهرست بازیگران بود به این لیست اضافه کند।
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر